Mensen met een negatief zelfbeeld beoordelen zichzelf als onaantrekkelijk, afwijkend of minder waard dan anderen. Ze hebben de overtuiging afgewezen te worden door anderen en er niet bij te horen. Ze onderschatten hun prestaties en zijn bang voor kritiek.
Iedereen is weleens onzeker, maar bij mensen met een negatief zelfbeeld is die onzekerheid vaak heviger en speelt het hen parten in verschillende situaties. In vriendschappen, relaties en carrière kunnen mensen problemen ervaren als ze last hebben van een negatief zelfbeeld.
Mensen met een negatief zelfbeeld zeggen vaak verstandelijk wel te weten dat ze bepaalde positieve eigenschappen hebben, maar het vaak niet zo ‘te voelen’.
Een negatief zelfbeeld maakt kwetsbaar voor de ontwikkeling van bijvoorbeeld een depressie, angststoornissen, burnout etc. Bij een sociale fobie speelt een negatief zelfbeeld meestal een grote rol.
Cognitieve gedragstherapie bij negatief zelfbeeld
Mensen met een negatief zelfbeeld halen zichzelf vaak naar beneden, zijn erg gevoelig voor kritiek en laten complimenten niet binnenkomen. Positieve informatie dringt niet goed door.
De behandeling is er op gericht om te leren positieve informatie te gaan waarnemen én toe te laten. Zo kan het negatieve denken doorbroken worden.
Een belangrijk onderdeel in de behandeling is het zogenaamde ‘witboek’. Dit is een mooi schrift of boekje, waarin door de cliënt dagelijks positieve gebeurtenissen genoteerd. Daarbij is het uiteindelijk de bedoeling om te leren persoonlijke eigenschappen uit die gebeurtenissen, gedragingen of ervaringen af te leiden. Op deze manier wordt stap voor stap gebouwd aan een positiever zelfbeeld.
EMDR bij negatief zelfbeeld
Wanneer het negatief zelfbeeld het gevolg lijkt te zijn van kwetsende, krenkende of anderszins negatieve ervaringen, kan EMDR een onderdeel van de behandeling zijn.
Soms is het nodig om deze gebeurtenissen eerst te verwerken of op een andere manier over de gebeurtenissen te gaan denken, om daarna verder te kunnen werken aan vormen van een positief zelfbeeld.